Vroegherkenning is belangrijk!

Vroege herkenning van autisme (ASS) is belangrijk! Professionals die werken met jonge kinderen (0-6 jaar) spelen een belangrijke rol bij het vroeg herkennen van autisme. Als al op jonge leeftijd duidelijk is dat er sprake is een ontwikkelingsprobleem (zoals autisme), kan men tijdig passende hulp inzetten.

De zoektocht van ouders van jonge kinderen met signalen van een autisme spectrum stoornis is vaak eindeloos. Veel kinderen krijgen pas op de leeftijd van 4 of 5 jaar of soms nog ouder de diagnose ‘autisme’ bijvoorbeeld als ze vast lopen op school. Vaak zijn echter de eerste signalen al zichtbaar rond de leeftijd van 18 maanden.

Ouders worden in die beginjaren vaak van het kastje naar de muur gestuurd zonder een diagnose en passende behandeling te krijgen. Als zij eenmaal een verwijzing hebben naar gespecialiseerde zorg, zijn de wachttijden vaak lang. Dit alles zorgt voor onvoldoende ontwikkelingskansen bij het kind. Ook spanningen in het gezin kunnen toenemen. Met de informatie op deze pagina kun je ouders ondersteunen in hun zoektocht naar de juiste hulp.

Vijf redenen waarom de inzet van de juiste hulp in de baby- en peutertijd belangrijk is:

1. Plasticiteit van het brein

Op jonge leeftijd (zeker beneden de 3 jaar) is de plasticiteit van het brein het grootst. De baby- en peutertijd vormen zijn een kritische periode voor het stimuleren van de ontwikkeling. Juist in de eerste levensjaren is veel winst te behalen om de ontwikkeling positief te beïnvloeden.

“Door de begeleiding die ik heb gehad toen Femke nog maar net twee jaar oud was, weet ik nu hoe ik haar aandacht kan krijgen. Zij is veel meer geïnteresseerd geraakt in spelletjes die ik met haar samen doe. Ik heb een ingang gevonden om contact met haar te maken en haar dingen te leren.”

2. Stapjes vooruit

Kinderen met autisme zijn geneigd hun wereld steeds hetzelfde te houden. Zij spelen bijvoorbeeld steeds op een zelfde manier, praten steeds over dezelfde onderwerpen en/of interesseren zich minder voor sociale situaties. In vergelijking met leeftijdsgenootjes doen zij daarom veel minder nieuwe en/of sociale ervaringen op. Door het tijdig inzetten van de juiste hulp kan de leeromgeving van het kind worden aangepast. Op die manier wordt een negatieve spiraal op jonge leeftijd doorbroken en kan het kind stapjes vooruit maken, zie ook casus Sam.

Ook interessant is de TED talk van Ami Klin, professor op het gebied van ASS, aan de universiteit van Yale in de Verenigde Staten.

3. Interactie tussen ouder en kind verbeteren

Gedrag van kinderen met autisme laat zich soms moeilijk lezen. De oorzaak van huilen is bijvoorbeeld lastig te achterhalen, of troosten is lastig. Ouders kunnen uitgeput raken of zich afgewezen of weinig competent voelen. Door uitleg te geven aan ouders en hen te ondersteunen in het lezen van de signalen van hun kind, krijgen ouders meer grip op de specifieke mogelijkheden en beperkingen van hun kind. Hierdoor verbetert de kwaliteit van de interactie tussen ouder en kind. Dit komt ook de psychische gezondheid van ouders ten goede. Zie ook casus Sam.

4. Het voorkomen van gedragsproblemen

Kinderen met autisme hebben in het algemeen veel behoefte aan duidelijkheid, structuur en voorspelbaarheid. Zij hebben vaak moeite met veranderingen en zijn gemakkelijk overprikkeld. Wanneer te lang onduidelijk blijft wat er aan de hand is, zal de omgeving onvoldoende aangepast zijn en wordt te weinig rekening gehouden met de individuele behoeften van het kind. Op die manier kunnen gemakkelijk gedragsproblemen ontstaan. Door de omgeving en het pedagogisch handelen aan te passen, kunnen gedragsproblemen worden voorkomen.

5. Beperking van maatschappelijke kosten

Wanneer autisme vroeg wordt herkend en hulp op de juiste manier wordt ingezet, kan men maatschappelijke kosten beperken. Ouders zullen dan minder zorgverleners consulteren on op lange termijn voorkomt men gedragsproblemen. Ook de psychische gezondheid van ouders kan hierdoor verbeteren. Als je beter inzoomt op de cognitieve en sociale mogelijkheden van het kind kan je bovendien beter voorsorteren op het juiste schooltraject voor het kind.