Otizm değerlendirmesi nasıl yapılır?

Çocuğunuzda olası bir otizm (OSB) durumu varsa ve değerlendirmeye girecekse, önceden ne bekleyebileceğinizi sizin ve çocuğunuzun bilmesi iyi olur. Hangi adımlar atılacak? Ve süreç ne kadar sürecek? Bu sayfada bunlar hakkında okuyabilirsiniz.

Çocuğunuz otizmli olup olmadığını belirlemek için değerlendirmeye girer. Bu noktada aşağıdaki hususların önemli olduğunu bilmek yararlı olacaktır:

• Değerlendirmeyi bir uzman ekibi yürütür..
  Bu ekip, genç çocukların teşhis alanında bilgi ve deneyime sahiptir. Özellikle genç çocuklardaki otizm konusunda deneyimlidir.
• Ekip, farklı kişilerden bilgi toplar, örneğin:
  • ebeveynler/vasiler;
  • okul öncesi veya okuldaki liderler/öğretmenler;
  • çocuğunuzla ilgilenen diğer sağlık hizmeti sağlayıcıları;
  • kuruluşun uzmanları
• Ekip, farklı yollarla bilgi toplar. Örneğin:
  • anketler;
  • görüşmeler;
  • önceki/diğer sağlık hizmetleri raporları;
  • farklı durumlarda (örneğin, sizinle oyun oynarken, bir uzmanla oyun oynarken, okulda veya evde) çocuğunuzu gözlemleyerek.
  • testler

Otizm değerlendirmesindeki adımlar

Otizm değerlendirmesinin nasıl yapıldığı ve ne kadar sürdüğü kuruluşa göre değişebilir. Ancak genellikle yaklaşık altı hafta sürer. Genellikle aşağıdaki adımlar izlenir:

1. Yönlendirme ve kayıt

Çocuğunuz uzmanlaşmış ruh sağlığı hizmetlerine (GGZ) sevk edilmiştir. Değerlendirmeyi yapacak olan kuruluş, yönlendirmenin haklı olup olmadığını kontrol eder. Eğer haklıysa, kayıt formları (kâğıkâğıt veya dijital olarak) alacaksınız. Genellikle bir veya daha fazla test de alacaksınız. Bu testlerde, çocuğunuzun davranışı ve gelişimi hakkında soruları ve aile hakkında soruları cevaplayacaksınız.

2. Giriş görüşmesi

Çocuğunuzu kaydettirdikten sonra, bir kabul görüşmesi yapılacaktır. Çocuk psikiyatristi ve/veya psikolog/özel eğitim uzmanı ile görüşeceksiniz. Çocuğunuz da genellikle bulunacaktır. Bu görüşmede çeşitli konular hakkında konuşacaksınız:

• aile durumu
• önceki sağlık hizmetleri
• çocuğunuzun gelişimi ve davranışı ile ilgili sorunlar
• çocuğunuzun güçlü yönleri
• veli/vasi olarak kendi yardım talebiniz

İlk görüşmenin ardından, çocuğunuzun daha ileri değerlendirilip değerlendirilmeyeceğine ve eğer öyleyse nasıl bir yol izleneceğine dair bilgi alacaksınız. Bu ek tanısal testlerdir. Görüşme sırasında, genellikle bakım koordinatörünüzün veya iletişim kişinizin kim olacağı da size söylenir.

3. Daha fazla değerlendirme

Daha ileri değerlendirmelere örnekler şunları içerebilir:

• Ebeveyn/vasiler ile daha fazla görüşmeler;
• Ebeveyn/vasi(ler) ile birlikte çocuğunuzun oyun sırasındaki gözlemlenmesi;
• Bir çocuk psikiyatristi ya da psikolog/özel eğitim uzmanı ile çocuğunuzun oyun sırasındaki gözlemlenmesi;
• Ev ortamında ya da okulda çocuğunuzun gözlemlenmesi;
• Örneğin tespit etmeyi amaçlayan testler:
  • Gelişim düzeyi (IQ);
  • Konuşma-dil gelişim düzeyi;
  • Dikkat, konsantrasyon ve bellek alanlarındaki gelişim;
  • Sosyal durumları veya diğer insanların düşüncelerini/duygularını anlama.

Ayrıca başka bir profesyonelin de gözlem yaptığı durumlar olabilir. Çocuğunuzun tam resmini elde etmek için. Örneğin:

• Çocuk doktoru
• Çocuk nöroloğu
• Klinik genetik uzmanı
• Fizyoterapist (örneğin, çocuğunuzun motor becerileri ve uyaran işleme becerileri gibi konuları inceler)

4. Danışma

Öncelikle, tüm görüşmeler ve değerlendirmelerden elde edilen bilgiler derlenir. Ardından, farklı uzmanların oluşturduğu bir ekip bu bilgileri tartışır. Her biri kendi uzmanlık alanından bilgileri inceler.

Bir çocuk ve ergen psikiyatristi, klinik psikolog veya bir GZ-psikolog, nihayetinde çocuğunuzun otizm olup olmadığını değerlendirecektir (tanı).

Bazen otizm değerlendirmesinin sonunda çocuğunuzun otizmli olup olmadığı tam olarak açık değildir. Belki başka bir bozukluk vardır. Çocuğunuza o zaman ön tanı konur. Buna da çalışma tanısı deriz. Çalışma tanısı temel alınarak, çocuğunuzun danışmanlığı/tedavisi için bir plan hazırlanır. Planı uygularken, sorunlar hakkında daha fazla bilgi edinilecektir. Bazen çocuğunuza farklı bir tanı konulacaktır.

Ebeveyn(ler)/vasi(ler) olarak sizinle yapılan danışmada, size tanı konulacak ve bununla ilgili bir açıklama yapılacaktır. Ayrıca, mümkün olan danışmanlık veya tedavi seçenekleri hakkında tavsiye alacaksınız. Temelde üç olasılık vardır:

1. Çocuğunuz ve/veya siz artık tedavi/danışmanlığa ihtiyaç duymazsınız.Tedavi süreci tamamlanmıştır.
2. Çocuğunuz ve/veya siz tedavi/danışmanlığa ihtiyaç duyarsınız.Bir tedavi/danışmanlık planı hazırlanır ve bu desteğin aynı kuruluş içinde de verilmesi sağlanır veya;
3. Çocuğunuz ve/veya siz (ek) danışmanlık/tedavi için başka bir kuruluşa yönlendirilirsiniz.

Burada otizm (çalışma) tanısının kullanımı hakkında daha fazla bilgi edinin..